Nghệ thuật tạo hình dân gian Việt nam đa dạng về phong cách, phong phú về thể loại, giàu có về chất liệu. Trong kho tàng văn hóa nghệ thuật phong phú và đa dạng ấy nghệ thuật chạm khắc hoa văn gỗ truyền thống là một nghệ thuật tạo hình tài hoa, góp phần làm nên hồn cốt linh thiêng cho những cung vua phủ chúa, những công trình thờ cúng tâm linh như đình, chùa, miếu, phủ. Tạo không gian trang nghiêm, tĩnh mặc cho công trình nhà thờ gia tiên, nhà thờ họ.
Nghệ thuật chạm khắc hoa văn gỗ trên nhà gỗ truyền thống.
Nghệ thuật chạm khắc hoa văn gỗ cũng như trên các vật liệu truyền thống khác là nghệ thuật chạm nền. Tức là vẽ hình – lấy thấp đi phần nền – để nổi lên hình tượng hoa văn đã vẽ; sau đó chạm, tách đường nét chi tiết của sống lá; gân lá với hình tượng nhìn một mặt (mặt phải).
Mỗi cấu kiện có hình thức chạm khắc khác nhau
Được du nhập từ phương Tây, các hoa văn “Hoa lá tây” mang tính nghệ thuật cách điệu, tượng hình: là lá, là hoa, nhưng không phải cụ thể là lá gì, hoa gì. Riêng mảng chạm gỗ ở các công trình tâm linh; “Hoa lá tây” được chạm khắc trên hầu hết các bề mặt chi tiết cấu kiện xây dựng bằng gỗ.
Với nền văn hóa đa dạng và phong phú; cộng với sự sáng tạo tài hoa của những người nghệ nhân dân gian; các đường nét hoa lá đã trở nên thuần việt; mềm mại , uyển chuyển, trở thành một đặc trưng riêng biệt của hoa văn người Việt. Biểu cảm sự ôm ấp khăng khít, sự vươn xa, bay bổng.
Chạm khắc hoa văn hoa lá mềm mại kênh bong uyển chuyển
Cùng với sự ảnh hưởng của văn hóa Phật giáo và Nho giáo; các đường nét hoa văn “hoa lá tây” được tạo dáng thành hình rồng; phượng trong bộ “Tứ linh”; Long-Ly-Quy-Phượng, là biểu tượng của bốn linh vật tượng trưng cho tứ trụ triều đình.
Hình ảnh chạm khắc phượng hóa
Từ đây, đường nét hoa văn đã trở nên biến hóa hơn, uốn lượn hơn. Với sự tưởng tượng phong phú của người thợ; bố cục đường nét hoa văn trở thành hình tượng rồng cuốn, rồng chầu, phượng múa, phượng tha thư,long-phụng sum vầy…
Và với đôi bàn tay tài hoa của người thợ; kỹ thuật chạm kênh-bong ra đời. Đường nét hoa văn được tạo hình xoắn, lật; kéo dài thêm và uốn lượn nhiều hơn. Tạo ra không gian đa chiều, có mặt trái, mặt phải, mặt trước mặt sau. Chi tiết lá hoa như bay lượn, vươn ra ngoài không gian; xong vẫn không làm mất đi hình tượng cơ bản ban đầu của hoa văn hoa lá tây.
Đặc điểm đặc biệt của chạm khắc hoa văn gỗ.
Đặc điểm đặc biệt của nghệ thuật chạm khắc gỗ trên các chi tiết xây dựng là sự phóng tác.
Do đặc điểm của các chi tiết kết cấu xây lắp nhà gỗ truyền thống có kích thước không đồng nhất; to nhỏ, dài ngắn, dầy mỏng. Không công trình nào giống công trình nào. Vì vậy cũng không có bất cứ một khuôn mẫu chạm khắc cố định nào. Tất cả hình dáng, đường nét, kích thước đều do người thợ phóng tác.
Chạm khắc long hóa trên cấu kiện nhà gỗ
Cũng vì đặc điểm này cho nên các đường nét hoa văn trên các công trình nhà gỗ truyền thống không công trình nào giống nhau. Làm nên tính phong phú, đa dạng cho nền văn hóa nghệ thuật chạm khắc gỗ truyền thống.
Kỹ thuật chạm khắc hoa văn gỗ
Để có thể chạm khắc được hoa văn từ đơn giản (một mặt) đến hoa văn xoắn lật, kênh bong (đa chiều) đòi hỏi người thợ, người nghệ nhân phải có những tính toán khá tổng hợp.
Từ việc ra kích thước phôi gỗ cho phù hợp (như chạm sâu bao nhiêu, thân kết cấu dầy-rộng bao nhiêu) là cơ sở để người thợ mộc chuẩn bị phôi gỗ cho đúng, đến việc tính toán thớ dọc, thớ ngang của gỗ để chỗ nào thì lá lật được, chỗ nào thì lá xoắn được và phần nào thì có thể kênh-bong, đảm bảo chi tiết không bị sứt, gãy do thớ gỗ ngang, mắt gỗ, sụn gỗ…
Hoa văn chạm khắc bay bổng trên nách thuận
Và điều đặc biệt bắt buộc phải giữ đúng đó là kích thước của kết cấu xây dựng: Hoa văn sau khi chạm khắc xong phải như bay lượn, “bám” vào mặt kết cấu, phụ họa, làm đẹp cho kết cấu. Không làm đứt, gãy, lồi lõm các đường nét, gờ chỉ và bề mặt của kết cấu.
Trên đây là một số nét về nghệ thuật chạm khắc hoa văn trên khung nhà gỗ truyền thống. Nếu quý vị cũng yêu một nếp nhà gỗ cổ truyền hãy liên hệ đến Gỗ Tân Kiến để nhận tư vấn chuyên sâu.
Gỗ Tân Kiến – Gìn giữ nếp nhà Việt.
Gỗ Tân Kiến tự hào là đơn vị thi công nhà gỗ, nhà thờ họ uy tín và chuyên nghiệp hàng đầu trong khu vực. Với bề dày kinh nghiệm, sự tận tâm kết hợp với sức trẻ giàu nhiệt huyết. Gỗ Tân Kiến hứa hẹn sẽ mang đến những sản phẩm chất lượng tốt nhất, tiến độ chuẩn nhất và giá thành hợp lý nhất đến với quý khách hàng.
XƯỞNG NHÀ GỖ TÂN KIẾN
Địa chỉ: KCN Canh Nậu Thạch Thất Hà Nội
Điên thoại: 0837736565 nghệ nhân Nguyễn Đình Tĩnh
Hotline: 0848252555 Kts Nguyễn Đình Tân
Website: https://gotankien.com